In 2014 heeft de Stichting Vredeswetenschappen de leerstoel International Business and Human Rights gevestigd aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Het doel van de leerstoel is het bevorderen van onderzoek op het gebied van onderneming en mensenrechten met bijzondere aandacht voor de transformatie van conflictsituaties naar een duurzame samenleving. De leerstoel is mogelijk gemaakt door steun van Amnesty International Nederland. Sinds 1 april 2014 bekleedt Cees van Dam deze leerstoel. De leerstoel zal opereren op het snijvlak van juridische, bedrijfskundige en andere disciplines.
Achtergrond
Internationaal is er steeds meer aandacht voor de verantwoordelijkheid van bedrijven om mensenrechten te respecteren. In 2011 heeft de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties richtlijnen bekrachtigd (de ‘UN Guiding Principles on Business and Human Rights’) die aangeven wat in dit verband van overheden en bedrijven wordt verwacht: overheden moeten burgers beschermen tegen mensenrechtenschendingen door bedrijven, en bedrijven moeten mensenrechten respecteren.
De leerstoel beoogt onder meer een bijdrage te leveren aan het uitwerken en concretiseren van deze VN-richtlijnen. Hierbij zal onder meer aandacht zijn voor de betekenis van het zorgvuldigheidsprincipe (‘due diligence’) dat hierin is opgenomen. Volgens dit principe moeten ondernemingen onderzoek doen naar hun mogelijke betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen, bijvoorbeeld via hun dochterondernemingen en zakenrelaties, of als zij in conflictgebieden actief zijn. Ook moeten zij laten zien hoe zij voorkomen bij schending van mensenrechten betrokkenheid te raken en, als hun eventuele betrokkenheid tot schade heeft geleid, hoe zij voorzien in herstel en compensatie voor slachtoffers. De leerstoelhouder zal voorts onderzoek doen naar de vraag of, en zo ja hoe, dergelijke regels ter bescherming van mensenrechten binnen een onderneming worden geïmplementeerd, en welke rol de bedrijfsjurist hierbij speelt of zou kunnen spelen. Tenslotte zal aandacht worden besteed aan de vraag hoe bedrijven elkaar verplichtingen kunnen opleggen om mensenrechten te respecteren en duurzaamheid te bevorderen, waarbij in het bijzonder kan worden gedacht aan investeerders, verzekeraars en kredietverstrekkers.
Cees van Dam is een autoriteit op het gebied van aansprakelijkheidsrecht en mensenrechten en heeft brede expertise op het gebied van bedrijven en mensenrechten. Naast RSM is hij verbonden aan King’s College London en de Universiteit Maastricht. Zijn meer dan 150 publicaties omvatten tien boeken over nationaal en internationaal recht. In 2008 schreef hij het boek ‘Onderneming en mensenrechten’. In 2013 publiceerde Oxford University Press de tweede editie van zijn boek ‘European Tort Law’ over het aansprakelijkheidsrecht in Frankrijk, Duitsland, Engeland en de Europese Unie en over de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Met vier andere Nederlandse wetenschappers schreef hij in 2012 een amicus brief aan het United States Supreme Court ter ondersteuning van de verzoekers in de zaak Kiobel tegen Shell (2012). Meer informatie is te vinden op zijn persoonlijke website. Zie hier voor de tekst en de video van de oratie van Cees van Dam.
Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) wordt consequent gerekend tot de top 10 business schools in Europa en tot de top 3 in onderzoek. RSM biedt baanbrekend onderzoek en opleidingen ter verdere bevordering van excellence in alle aspecten van management. De leerstoel is gevestigd bij het departement Business-Society Management waar de primaire focus niet ligt op het perspectief van het bedrijfsleven maar op de vraag welke impact bedrijven hebben op de maatschappij en hoe zij een positieve bijdrage kunnen leveren aan een duurzame en vreedzame samenleving. In samenwerking met het Partnerships Resource Centre van de Rotterdam School of Management zal worden gezocht naar coöperatieve oplossingen voor de dilemma’s die ondernemingen tegenkomen, in het bijzonder wanneer zij in conflictgebieden opereren.