Stichting Vredeswetenschappen komt voort uit de Stichting Leerstoelen Vredesopbouw, die in 1983 is opgericht om met behulp van bijzondere leerstoelen een wetenschappelijke fundering te geven aan vragen over oorlog en vrede. In 2002 werd Cobi Schoondergang-Horikx, destijds Eerste Kamerlid voor GroenLinks, benaderd door Lydeke van Vucht Tijssen (voorzitter van de Nederlandse UNESCO Commissie) met een verzoek namens de Stichting Leerstoelen Vredesopbouw om vredeseducatie in Nederland een meer structurele plaats te geven. De onder verantwoordelijkheid van deze stichting vallende bijzondere leerstoel ‘vredespedagogiek’ aan de Universiteit Utrecht was volgens de regels voor bijzondere leerstoelen (2x 5 jaar) beëindigd, en de stichting zocht naar mogelijkheden om de verwezenlijking van hun doelstelling voort te zetten.
Tijdens verkennende bijeenkomsten in 2002 met Kees Pot en Gerdo Zoon als vertegenwoordigers van de Stichting Leerstoelen Vredesopbouw werden de volgende personen bereid gevonden om mee te werken: Arie Kraaijeveld (directeur/voorzitter FME/NCW), Bas de Gaay Fortman (docent aan ISS en UU), Hans Opschoor (rector ISS en lid van de Vereniging voor Economie en Vrede), en Piet Terhal (voorzitter van de Vereniging voor Economie en Vrede). Op 5 oktober 2004 werd de Stichting Vredeswetenschappen opgericht met als bestuursleden twee vertegenwoordigers van Stichting Leerstoelen Vredesopbouw, twee vertegenwoordigers van Vereniging voor Economie en Vrede, en een onafhankelijke voorzitter.
Bijzondere leerstoelen
De eerste mogelijkheid voor een bijzondere leerstoel aan het International Institute for Social Studies in Den Haag werd in 2004 gevonden, toen de ASN Bank financiering toezegde voor een periode van vijf jaar. In september 2005 ging de leerstoel ‘Economics of Conflict and Peace’ aan het ISS van start met als hoogleraar Syed Mansoob Murshed.
In 2006 werd Gerti Hesseling benoemd op de V.J. Koningsbergerleerstoel ‘Vredesopbouw en Rechtsstaat’ aan de Universiteit Utrecht. Na haar overlijden in 2009 werd de overeenkomst tussen de Stichting en de Universiteit Utrecht formeel beëindigd. Met de aanstelling van de heer E.P.J. Myer als hoogleraar Conflict- en Veiligheidsrecht per 1 oktober 2009 heeft het onderzoek en onderwijs op dit gebied een vaste plek gekregen op de Universiteit Utrecht, in overeenstemming met het streven van de stichting.
Op initiatief van de Stichting Instituut voor Oosters Christendom en Stichting Vredeswetenschappen is in 2012 de leerstoel ‘Orthodoxie en Vredesopbouw in Europa’ gevestigd. Met ingang van 1 februari 2012 is Dr. Alfons Brüning benoemd als bijzonder hoogleraar op deze leerstoel.
In 2014 heeft de Stichting Vredeswetenschappen de leerstoel ‘International Business and Human Rights’ gevestigd aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. De leerstoel is mogelijk gemaakt door steun van Amnesty International Nederland. Deze leerstoel wordt sinds 1 april 2014 bekleed door Cees van Dam.
Scriptieprijzen
Sinds 2008 organiseert Stichting Vredeswetenschappen jaarlijks een WO Master scriptieprijsvraag. De Scriptieprijs is bedoeld om onderzoek van studenten aan universiteiten en hogescholen naar vrede en veiligheid te bevorderen, en gericht op (ex-)studenten van een master aan een Nederlandse universiteit of hogeschool. Van 2008-2012 werd de scriptieprijs georganiseerd in samenwerking met IKV Pax Christi, en van 2013-2016 met UPEACE The Hague. Meer informatie is te vinden onder scriptieprijs.
Sinds 2015 wordt naast de WO scriptieprijs ook de HBO Peace in Practice Research Award uitgereikt. Meer informatie is te vinden onder HBO Peace in Practice Award.
Symposium
Stichting Vredeswetenschappen organiseert jaarlijks een symposium over een thema gerelateerd aan haar werkterrein. Tijdens het symposium worden tevens de scriptieprijzen uitgereikt aan de beste WO Master en HBO scripties op het gebied van vrede en veiligheid in Nederland van het afgelopen jaar.
Bestuur
Het bestuur bestaat in 2020 uit:
Kees van den Broek
Kees Kingma
Michel Bravo
Rosanne Anholt
Sandra Geelhoed
Lidewyde Berckmoes
Gijsbert van Iterson-Scholten
Oud-bestuursleden van de Stichting Vredeswetenschappen zijn:
Nicolien Montessori
Ruud Welten
Herman van Bemmel
Wilco de Jonge
Maaike Matelski
Kees Pot
Ben Schennink
Cobi Schoondergang-Horikx
Jan Smit
Piet Terhal
Jaap de Wilde
Gerdo Zoon